Een verkeersboete voor het als bestuurder niet de rijbaan gebruiken komt vaak voor, en roept bij bestuurders dan nogal wat vraagtekens op. Deze boete met feitcode R315A (als bestuurder van een motorvoertuig niet de rijbaan gebruiken, rijdend) of R315B (als bestuurder van een motorvoertuig niet de rijbaan gebruiken, stilstaand) is officieel geen parkeerboete, omdat parkeren niet vereist is. Een verkeersboete voor deze feiten wordt meestal opgelegd als u gebruik heeft gemaakt van een voetpad c.q. trottoir.
Stilstaan of rijden op een trottoir of voetpad
Het meest gehoorde argument bij deze boete is: “ik was aan het laden/lossen”. Dat argument telt nooit! U mag namelijk als bestuurder van een auto geen gebruik maken van het voetpad, het trottoir of het fietspad. Dus óók niet om te laden, te lossen, een passagier te laten instappen of uitstappen. De wet geeft geen definitie van de begrippen voetpad en trottoir, dus het komt erop aan wat in het spraakgebruik en de uiterlijke verschijningsvorm van het weggedeelte als voetpad of trottoir wordt aangemerkt. Het lastige is dat het gerechtshof in Leeuwarden, de hoogste rechter bij verkeersboetes, wisselende definities lijkt te gebruiken. In 2019 werd in de ene zaak geoordeeld dat sprake moest zijn van een “verhoogd en bestraat voetpad naast de rijweg” (aldus ook Van Dale), maar in een andere zaak was dat niet van belang: “Dat er geen sprake is van een verhoogd voetpad, doet daar niet aan af.” Op 17 november 2020 heeft het Hof overigens weer geoordeeld dat het ontbreken van een hoogteverschil maakt dat géén sprake is van een trottoir. Met andere woorden: als er geen sprake is van een hoogteverschil (met de rijbaan), is er geen sprake van een trottoir. Ik zou zeggen: we kunnen er weinig hoogte van krijgen…
Trottoir of voetpad, bord G7
Om u toch zoveel mogelijk op de hoogte te brengen een beknopt overzicht van weggedeelten die kwalificeren als trottoir of voetpad en waarvoor u een verkeersboete wegens “niet de rijbaan gebruiken” kunt krijgen als u daarop rijdt of stilstaat.
Voor de duidelijkheid: u mag niet laden of lossen of een passagier laten in- of uitstappen op een trottoir of op een voetpad. Wees er alert op dat het gerechtshof het trottoir niet eensluidend definieert. Als u twijfelt, gebruik dat weggedeelte – dat mogelijk een trottoir is – dan niet!
Hoe hoog is de boete voor “niet de rijbaan gebruiken” in 2022?
Er zijn verschillende soorten verkeersboetes (feitcodes) voor het “niet de rijbaan gebruiken”. Hieronder een overzicht van de meest voorkomende met de bijbehorende tarieven.
| Feit | Feitcode | Boete 2022 |
| Als bestuurder van een motorvoertuig niet de rijbaan gebruiken door te rijden over het trottoir, het voetpad, het fietspad, het fiets/bromfietspad of het ruiterpad | R315A | € 150 |
| Als bestuurder van een motorvoertuig niet de rijbaan gebruiken door stil te staan op het trottoir, het voetpad, het fietspad, het fiets/bromfietspad of het ruiterpad | R315B | € 100 |
| Als bromfietser niet de rijbaan gebruiken bij ontbreken fiets/bromfietspad (G12a) | R311 | € 100 |
| Als (snor)fietser bij ontbreken verplicht fietspad (G11) of fiets/bromfietspad (G12a) niet de rijbaan gebruiken | R309 | € 100 of € 60 (fietser) |
De hoogtes van de boetes worden jaarlijks, en soms ook tussentijds, aangepast. Wij doen ons best deze informatie actueel te houden, maar u kunt er vanzelfsprekend geen rechten aan ontlenen.
Verkeersboete aanvechten: waar liggen de kansen
Een verkeersboete wegens het niet gebruiken van de rijbaan aanvechten is vaker succesvol dan gemiddeld. Dat komt in de eerste plaats omdat er (vaak) een ambtenaar aan te pas komt en er verschillende feitcodes zijn voor feiten die erg op elkaar lijken. In de tweede plaats vindt vaak geen staandehouding plaats. Artikel 5 Wahv bepaalt, kort gezegd, dat het opleggen van de sanctie (boete) aan de bestuurder het uitgangspunt is, tenzij dat redelijkerwijs niet mogelijk is. Het gerechtshof past deze regel ook (streng) toe. Bent u niet staande gehouden? Dan is het zeker verstandig om bezwaar te maken tegen deze verkeersboete. In de derde plaats kan het natuurlijk zijn dat het weggedeelte waarop u reed of stilstond helemaal niet kwalificeert als trottoir of voetpad. Artikel 10, eerste lid, Rvv 1990 bepaalt:
Andere bestuurders dan die genoemd in de artikelen 5 tot en met 8 gebruiken de rijbaan. Deze bestuurders (…), mogen voor het parkeren van hun voertuig tevens andere weggedeelten gebruiken, behalve het trottoir, het voetpad, het fietspad, het fiets/bromfietspad of het ruiterpad.
Als het weggedeelte dus geen trottoir, voetpad, fietspad, fiets/bromfietspad of ruiterpad is… dan is het een ander weggedeelte. En daar mag u uw voertuig in beginsel parkeren.
Samengevat, maak altijd bezwaar tegen een verkeersboete voor “niet de rijbaan gebruiken” want:
- Er zijn veel verschillende feitcodes, vergissingen komen vaak voor.
- Vaak vindt geen staandehouding plaats, terwijl dat wel moest (5 Wahv).
- De wet kent geen definitie van het begrip trottoir: mogelijk betrof het een ander weggedeelte.
